Asystent rodziny
Zgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (tekst jedn. Dz. U. z 2015 r. poz. 332), w przypadku gdy ośrodek pomocy społecznej poweźmie informację o rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych, pracownik socjalny przeprowadza w tej rodzinie wywiad środowiskowy.
Po dokonaniu analizy sytuacji rodziny, pracownik socjalny wnioskuje do kierownika ośrodka pomocy społecznej o przydzielenie rodzinie asystenta rodziny. Współpraca rodziny z asystentem jest dobrowolna, oparta na wzajemnym zaufaniu i chęci zmiany sytuacji rodzinnej. W niektórych przypadkach współpraca ta wynika z postanowienia Sądu, który zobowiązuję rodzinę do współpracy z asystentem.
Asystent rodziny zapewnienia kompleksowe wsparcie i pomoc rodzinie w prawidłowym wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych, wobec małoletnich dzieci. Współpracuje z rodzinami zagrożonymi ubóstwem, wykluczeniem społecznym, problemem uzależnień członków rodziny oraz dotkniętych przemocą w rodzinie. Obejmuję pomocą rodziny zagrożone różnego typu patologiami, dysfunkcjami oraz dzieci i młodzież zagrożoną niedostosowaniem społecznym.
Mówiąc o roli asystenta rodziny można wyodrębnić jego następujące funkcję:
- rozwijającą umiejętności opiekuńczo-wychowawczych rodziny,
- wspierającą w rozwiązywaniu problemów psychologicznych, socjalnych,
- doradczą (pomocy w wykonywaniu najprostszych czynności, składających się na proces prowadzenia gospodarstwa domowego),
- diagnostyczno–monitorującą (pomoc w określeniu problemów rodziny, które zaburzają jej prawidłowe funkcjonowanie)
- mediacyjną (pomoc w rozwiązywaniu konfliktów),
- motywująco – aktywizującą (zachęcanie członków rodziny do zmian, wzbudzenia w nich poczucia sprawstwa oraz wiary we własne siły, pomoc w podjęcie pracy zarobkowej, podwyższeniu kwalifikacji zawodowych),
- koordynacyjną (współpraca z jednostkami administracji rządowej i samorządowej, właściwymi organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami i osobami specjalizującymi się w działaniach na rzecz dziecka i rodziny).
Celem pracy asystenta z rodziną wychowującą małoletnie dzieci jest :
- pomoc w przywróceniu funkcji opiekuńczo-wychowawczych rodziców,
- pomoc rodzinom i członkom rodziny w odzyskaniu stabilizacji życiowej, rodzinnej i społecznej,
- zapobieganie sytuacjom oddzielania dzieci od rodziny i umieszczenia ich w pieczy zastępczej,
- pomoc rodzinie w odzyskaniu dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej,
- podejmowanie działań interwencyjnych i zaradczych w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dzieci i rodzin.
Wszystko po to, aby rodzina zachowała swoją integralność, poprawiła swoją sytuację życiową i osiągnęła podstawowy poziom stabilności życiowej umożliwiający prawidłowe wychowywanie dzieci. Środowisko rodzinne jest bowiem wyjątkowym środowiskiem wychowawczym, odpowiadającym naturalnym potrzebom dziecka, a przede wszystkim jego potrzebom psychicznym takim jak potrzeba miłości, poczucie bezpieczeństwa, bliskości, przynależności i szacunku.
Zgodnie z ustawą z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin
„Za życiem” (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r. poz. 1860),asystent rodziny, na wniosek rodziny, obejmuje wsparciem kobiety oraz ich rodziny, w których:
- przyjdzie albo przyszło na świat ciężko chore dziecko,
- kobiety, które otrzymały informację o tym, że ich dziecko może umrzeć w trakcie ciąży lub porodu,
- kobiety, których dziecko umarło bezpośrednio po porodzie na skutek wad wrodzonych,
- kobiety, które po porodzie nie zabiorą do domu dziecka z powodu ciężkiego stanu zdrowia, urodzenia martwego dziecka, poronienia.
Asystent pełni wtedy funkcję koordynatora działań podejmowanych przez rodzinę, które mają zmierzać do odnalezienia się w nowej, trudnej sytuacji m.in. poprzez:
- wsparcie psychologiczne,
- pomoc w przezwyciężaniu trudności w pielęgnacji niemowląt i wychowaniu dzieci,
- pomoc w codziennej organizacji życia rodziny,
- pomoc w załatwieniu spraw w różnych instytucjach na podstawie pisemnego upoważnienia rodziny,
- wskazanie placówek, gdzie rodzina może uzyskać pomoc, skąd powinna czerpać informacje na temat lekarzy, przychodni, położnych, pielęgniarek itp.,
- koordynowanie wizyt u specjalistów np. w poradni zdrowia psychicznego, ginekologicznej itp., jeśli takowe są oczywiście potrzebne.
PAMIĘTAJ.Rodzina jako podstawowa komórka życia społecznego jest pierwszym i najważniejszym środowiskiem wychowawczym dziecka. Problemy występujące w rodzinie przyczyniają się do powstawania znacznych strat rozwojowych dzieci. Niewydolność wychowawcza rodziców, przemoc domowa, uzależnienia, zaburzają prawidłowe zaspakajanie podstawowych potrzeb rozwojowych dziecka i mogą prowadzić m.in. do niepowodzeń szkolnych, izolacji społecznej, problemów natury psychicznej, oraz wchodzenia w konflikt z prawem.
Rodzina wspierająca
W celu wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych rodzina może zostać objęta pomocą rodziny wspierającej.
Rodzina wspierająca, przy współpracy asystenta rodziny, pomaga rodzinie przeżywającej trudności w:
- opiece i wychowaniu dziecka;
- prowadzeniu gospodarstwa domowego;
- kształtowaniu i wypełnianiu podstawowych ról społecznych.
Pełnienie funkcji rodziny wspierającej może być powierzone osobom z bezpośredniego otoczenia dziecka, które nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo.
Rodzinę wspierającą ustanawia wójt właściwy ze względu na miejsce zamieszkania rodziny wspieranej po uzyskaniu pozytywnej opinii kierownika ośrodka pomocy społecznej wydanej na podstawie przeprowadzonego rodzinnego wywiadu środowiskowego.
